Over ons

Voor de specialistische ggz zijn de wachtlijsten een ernstig en groeiend maatschappelijk probleem. 42.000 volwassen Nederlanders wachten inmiddels langer dan de toegestane 14 weken op behandeling. Het zijn juist de mensen met de ernstigste problemen die het langst moeten wachten. Mensen met ernstige dwangklachten, jonge vrouwen met anorexia, mensen met manieën en psychoses. En mensen die al een leven lang worstelen met de gevolgen van mishandeling of misbruik in hun jeugd, zich uitend in traumaklachten, invaliderende psychosomatische klachten, depressies, verslaving of onvermogen om intieme relaties aan te gaan. Meestal een combinatie hiervan. Dat brengt immens lijden met zich mee. En hun naasten lijden mee, net als buurtgenoten en maatschappelijke en hulpverlenende instanties zoals huisartsen, spoedeisende hulpen, politie, woningbouwverenigingen etc. Bovendien overlijdt de groep patiënten met chronische psychische klachten zo’n 20 jaar eerder dan gemiddeld, leidend tot een levensverwachting van iemand in Burundi of Liberia, twee van de armste landen ter wereld.

 

Onbehandelde psychiatrische aandoeningen kosten de maatschappij een fortuin. Ze zijn de meest voorkomende oorzaak voor arbeidsongeschiktheid. Terwijl psychiatrische behandelingen even effectief zijn als behandelingen van lichamelijke aandoeningen. Alsof er nog niet genoeg krapte is, worden hoogspecialistische klinieken waar al een maandenlange, soms jarenlange wachttijd voor bestaat ook nog gesloten. Onbegrijpelijk, want het geld ís er wel. De Algemene Rekenkamer stelde in 2020 vast dat het budget dat jaarlijks wordt gereserveerd voor de ggz niet volledig wordt besteed.

 

Al sinds 2012 wordt ieder jaar zo’n 300 miljoen achtergehouden door zorgverzekeraars; bijna 10% van het geld dat beschikbaar is voor de behandeling van psychiatrische patiënten. Vanaf 2019 werd het bedrag dat jaarlijks aan de ggz wordt toegekend, door VWS definitief verlaagd met 300 miljoen, ondanks de wachtlijsten. En dat terwijl er voor behandeling van lichamelijke gezondheidsklachten bij de specialist in het ziekenhuis ieder jaar méér geld wordt uitgegeven dan is afgesproken. Zijn mensen met psychische klachten soms minder waard? Zij zijn net als ieder ander verplicht om zorgpremies te betalen, maar krijgen er ondermaatse zorg voor terug. Dit zien wij als een vorm van mensenrechtenschending van één van de meest kwetsbare maatschappelijke groeperingen. Voor hen is het opkomen voor hun rechten een onmogelijke opgave, alleen al vanwege de mentale klachten.

 

De opties die door de politiek worden geopperd kosten teveel inspanning, duren te lang of zijn niet haalbaar. Bemiddeling door de zorgverzekeraar zelf levert vrijwel nooit iets op vanwege het bestaande tekort. De gang via de geschillencommissie duurt maanden en de commissie heeft te weinig capaciteit om alle 42.000 wachtenden te helpen. Pas daarná mag een individuele patiënt zich tot de NZa wenden, hetgeen dan ook zelden gebeurt. Zorgverzekeraars hebben een wettelijke zorgplicht voor de mensen die bij hen een verzekering hebben afgesloten. Die zorgplicht betekent dat zorgverzekeraars patiënten tijdige zorg moeten bieden, van voldoende kwaliteit en binnen acceptabele reisafstand. Toezichthouders NZa (Nederlandse Zorgautoriteit) en IGJ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd) horen toe te zien op toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg. De Staat, in de persoon van de minister, heeft een rol als stelselverantwoordelijke. Het Stichtingsbestuur en de leden zijn van mening dat bovengenoemde verantwoordelijke instituties ernstig tekortschieten in hun taak. Pogingen om als actiegroep “Red de GGZ” via politieke of maatschappelijke weg de benarde positie van de wachtenden te verbeteren hebben niets opgeleverd.

 

De Stichting heeft daarom als doel gesteld om ook in rechte te kunnen optreden namens de patiënten en/of zorgverleners om de toegang tot specialistische psychiatrische en psychologische behandeling te verbeteren, en de rechtspositie en belangen van mensen op de wachtlijst voor dit type zorg te verbeteren.